12 Haziran 2008 Perşembe

Havayolları Bizi Nasıl Kandırıyor?

Reklamlara bakacak olursanız, yıllardır uçak bileti fiyatlarının düşüşte olduğunu zannedersiniz. Örneğin, Pegasus geçenlerde 350 bin bedava bilet dağıtacağına dair ilanlar vermişti.
Pegasus, yoğun ilgi gören haftasonu kampanyalarına bir yenisini ekledi. Uçmanın kolay yolu Pegasus, bu kez 350 bin misafirine bilet ücreti ödemeden iç ve dış hatlarda uçma şansı sunuyor. Pegasus Web Sitesi

Bundan daha iyi fiyat olamaz herhalde. Bugün sitesine baktığımda da Almanya'ya biletin sadece 109 Lira olduğunun reklamı vardı. Bedava değil; ama 109 Lira da oldukça iyi bir fiyat. Gerçekteyse bütün bunlar sadece bir kandırmaca. Müşterilere karşı bir tür komplonun parçaları.

Pegasus web sitesinde birkaç deneme yaptım. Bir ay sonrasına İstanbul-Münih bileti almaya çalıştım. Sonuçta çıkan fiyat 300 Euro'nun üstünde oldu. Bir de İstanbul-Bodrum uçuşu denemeye karar verdim. Bu sefer iki ay sonrasına baktım ve karşıma gelen saat seçeneklerinden en ucuz olanlarını seçtim. Sonuç: Ağustos ayı için İstanbul-Bodrum arası 286 Lira. Bedavadan oldukça uzak fiyatlar değil mi?

Aynı şekilde THY ile de denemeler yaptım. İlk sayfada New York ve Nice gibi promosyonlu bilet fiyatlarının reklamları vardı. Çoğunun ortak özelliği ise promosyon süresinin geçmiş olmasıydı. Örneğin, 139 Euro fiyat ile reklamı yapılan Nice promosyonunun son günü 31 Mayıs. Bense 12 Haziran günü bakıyorum THY sitesine. Bu da elbette kandırmacanın bir parçası. Bilet fiyatlarını hala daha ucuzmuş gibi göstermek için uygulanan bir kandırmaca. Gerçekte, bu biletler hiçbir zaman ucuz değildi. 169 Euro diye reklamı yapılan İstanbul-Madrid uçuşunu deneyince gördüğüm gibi.

Bu uçuş için karşıma çıkan bilet fiyatı 1498,40 Lira oldu. Sanırım (?!) 169 Euro'dan çok daha fazla ediyor. Bu arada, reklam Euro kullanırken, gösterilen fiyat Lira cinsinden. Bu da başka bir kandırmaca: 169 Euro'yu Lira cinsinden yazsalardı daha büyük bir sayı ortaya çıkacaktı (yaklaşık 330 Lira). 169 Euro birçok insana 330 Liradan daha az gözükebileceği için bu yöntemi tercih etmişler. Bu konuda Pegasus'tan daha zekice davranmışlar. Çünkü Pegasus 109 Lira diye reklamını yaptığı uçuşun fiyatını bana 213 Euro olarak göstermişti. Halbuki 109 Lira yerine 55 Euro diye reklam da yapabilirlerdi.

Pegasus'un bedava biletleri yalan mı diye sorabilirsiniz. Yanıt evet. Çünkü Pegasus yolcularından biletleme ücreti olarak 10 Lira ve de bunun üstüne de havaalanı vergilerini istiyor. 286 Liralık İstanbul-Bodrum uçuşunun biletleme ücreti ve havaalanı vergileri toplam 83 Lira ediyor. Yani bu fiyatın altında İstanbul-Bodrum bileti alamazsınız. Peki 83 Liranın altında bilet fiyatı olmadığına göre, nasıl oluyor da Pegasus "bedava" diye reklam yapabiliyor?

Anlaşıldığı kadarıyla bu kandırmacalar Reklam Kurulu'nun da dikkatini çekmiş ki, THY ve Pegasus'a ayrı ayrı 60 bin Lira ceza vermiş:
Reklam Kurulu, THY ve Pegasus'a, ucuz bilet reklamlarında ilan edilen fiyatlara vergi ve diğer ücretlerin dahil edilmemesi suretiyle tüketicinin yanıltıldığı gerekçesiyle 60 bin'er YTL idari para ve reklamları durdurma cezası verdi.
Gördüğünüz gibi 60 bin Lira bu şirketler için caydırıcı olmamış; çünkü hala daha web sitelerinde yalan reklamlarla müşteri çekmeye çalışıyorlar.

Bir deney yapabilsek ve havayolu şirketlerinin pazarlama bölümü çalışanlarına Türkiye'de herşeyin bedava olduğunun ilanını verebilsek nasıl olurdu acaba? Örneğin "bu ayakkabı sizin için bedava" deseydik; ama iş satın almaya gelince "taşıma, işçilik, kira ve diğer ücretlerden dolayı 100 Lira ödemeniz gerekiyor". O zaman anlarlar mıydı yaptıklarının nasıl bir kandırmaca olduğunu?